نسخه الکترونیکی چیست؟ | چه کاربردی در بیمه دارد؟

دسته بندی : مقالات

پزشک در حین معاینه کودک ۶ ساله متوجه میشه که در قسمت گوش عفونت داره و تصمیم میگیره که یه آنتی بیوتیک تجویز کنه. نمیدونه که به تازگی کودک به آنتی بیوتیک واکنش آلرژیک نشون داده. در این مرحله به صفحه رایانه خود نگاه میکنه که اطلاعات آلرژی در نرم افزار نسخه الکترونیکی کودک وجود داره. این یه نمونه از مزایای این نسخه بود که براتون مثال زدیم. امروزه، سازمان تأمین اجتماعی و شرکت بیمه سلامت ایران با حذف دفترچه های درمانی و راه اندازی نسخه الکترونیکی، تونستن قدم مؤثرتری در کاهش خطاهای ناشی از تجویز دارویی بردارن. در این مقاله به جزئیات بیشتری در مورد نسخه الکترونیکی تأمین اجتماعی و بیمه سلامت ایران خواهیم پرداخت.

نسخه الکترونیکی چیست؟

به زبان ساده، نسخه الکترونیکی، نسخه مدرن و کامپیوتری هستش که پزشک پس از معاینه بیمار و تشخیص بیماری، داروی خاص رو تایپ کرده یا از لیست داروها انتخاب و به صورت الکترونیکی امضا میکنه. این نسخه خیلی سریع از طریق خطوط امن به داروخانه منتقل میشه. بنابراین بیمار نیازی به ارائه نسخه کاغذی نداره و داروخانه هم لازم نیست روی دست نویس ناخوانای نسخه تمرکز کنه. .

اگه دوست دارید بدونید که نسخه الکترونیکی از چه زمانی و از کجا شروع شد، به خوندن ادامه بدید. علاقه به نسخه‌نویسی الکترونیکی به ‌عنوان یه سیستمی برای بهبود کیفیت مراقبت‌های بهداشتی حداقل به سال ۲۰۰۰ برمیگرده، زمانی که موسسه پزشکی (IOM) گزارشی رو به نام خطای انسانی منتشر کرد. سیستم خطای انسانی تخمین زده بود که اشتباهات دارویی به تنهایی عامل مرگ بیش از ۷۰۰۰ آمریکایی در سال شده. از این جا بود که به دنبال فرآیند تجویز نسخه به صورت خودکار بودن؛ به خصوص برای مراقبت های بیمارستانی که جمعیت بالایی از بیماران رو تشکیل میده.

در حدود ۶ سال بعد، موسسه پزشکی (IOM) یه گزارش دیگه ای از خطاهای دارویی منتشر کرد. در اون گزارش ادعا کرد که سیستم نسخه‌نویسی بر مبنای کاغذ سالانه حداقل به ۱٫۵ میلیون بیمار آسیب وارد میکنه. تصور میکردن که ناخوانایی نسخه، نام‌های مشابه دارو، دوز نادرست، تداخل دارویی با دارو، تداخل دارو با بیماری و بررسی ناموفق آلرژی از عوامل اصلی مرگ ومیر بیماران هستن. کارکنان موسسه تصمیم گرفتن که برای به حداقل رسوندن خطاهای دارویی، نسخه الکترونیکی رو توسعه بدن. در ۹ جولای ۲۰۰۸، تجویز دارو با نسخه الکترونیکی به تصویب رسید. استفاده از سیستم نسخه‌ الکترونیکی، طیف وسیعی از مزایای رو در سیستم درمانی فراهم میکنه. بیایید مرور کوتاهی هم بر مزایای این سیستم داشته باشیم.با این سیستم سازماندهی مطب ها خیلی بهتر و دقیق تر پیش میرود.
 بهبود ایمنی بیمار
نسخه الکترونیکی جایگزین نوشتن، فکس کردن، یا فراخوانی نسخه ها شده و در نتیجه منجر به بهبود ایمنی و کیفیت مراقبت از بیمار میشه. خطاهایی که در ارتباط با نسخه های دست نویس میتونه رخ بده شامل انتخاب دارو یا دوز نادرست، تکرار درمان، حذف اطلاعات، و تفسیر نادرست سفارش به دلیل دست خط ناخوانا هستش. در این میان اعداد نقش حیاتی رو ایفا میکنن که ممکنه در نسخه های کاغذی اشتباهات نابجا رخ بده. به عنوان مثال، اگه پزشک دوز ۲٫۵ میلی گرمی دارو رو برای بیمار تجویز کنه. ممکنه داروخونه به عنوان دوزهای ۲۵ میلی گرمی تفسیر کنه و وضعیت بیمار رو به شدت در معرض خطر قرار میداد. خیلی اوقات داروسازان و پزشکان از طریق تماس های تلفنی با هم در ارتباط بودن تا اشتباهی در ارائه دارو به بیمار صورت نگیره، که با این نرم افزار داروخانه درصد این اشتباهات و خطا ها بشدت کم شده است.

 پشتیبانی بالینی برای پزشکان
نسخه الکترونیکی به پزشکان دید کاملی رو نسبت به تمام حساسیت‌ های مستند بیمار و داروهایی که قبلاً تجویز شده بود، رو میده و در صورتی که داروی جدید تجویز شده پتانسیل واکنش‌های منفی داشته باشه، هشدارهای بالینی رو دریافت میکنه. پزشک از طریق سیستم رایانه، با کیلیک کردن بر روی مشخصات بیمار یه لیستی از اعلان خطر برای بیمار مشاهده میکنه مثل: آلرژی، تداخل با سایر داروهایی که بیمار مصرف میکنه، درمان تکراری، و همچنین مشکلات مربوط به اطفال، بارداری و سالمندان که بیمار رو از مصرف یک داروی خاص منع میکنه.

 افزایش پایبندی به داروی بیمار
هنگامی که پزشک نسخه دست‌نویس رو به بیمار میده، هیچ راه مؤثری برای ردیابی اینکه آیا بیمار دارو رو مصرف میکنه یا نه وجود نداره. بیماران اغلب فراموش میکنن نسخه‌ها رو به داروخانه بدن، یا توان مالی ندارن و یا تکه کاغذ رو گم میکنن. حتی در بعضی از موارد تصمیم میگیرن که دارو رو مصرف نکنن. نسخه‌نویسی الکترونیکی به پزشکان اجازه میده تا بررسی کنن که آیا بیماران نسخه‌ها رو تکمیل میکنن یا نه و در صورت عدم انجام، در مورد مدیریت دارو به بیماران مشاوره بدن. پزشکان همچنین در مورد تعداد دفعاتی که بیماران دارو رو مصرف میکنن هم آگاهی پیدا میکنن. در نتیجه تشخیص سوء مصرف احتمالی دارو برای پزشک رو آسون‌تر میشه.

 بهبود گردش کار داروسازی
از بارزترین مزایای نسخه الکترونیکی رو میتوان از نظر ایمنی و پیشگیری از خطاهای دارویی صحبت کرد. با این حال، نشون داده شده که نسخه الکترونیکی تفسیر نسخه رو ساده میکنه و زمان انتظار در داروخانه رو کاهش میده، چون نیازی به حضور بیمار برای ارائه نسخه نیست. این یه مزیتی هست که میتونه برای بیماران دچار نقص ایمنی و افراد مسن مفید باشه. بعضی از داروخانه ها نسخه رو به طور دستی وارد سیستم کامپیوتری میکردن، که با نسخه الکترونیکی این فرایند به طور کامل حذف شده. نسخه الکترونیکی باعث شده که بیمار زمان کمتری در انتظار دریافت دارو باشه و به جاش خدمات مشاوره زیادی میتونه از داروخانه دریافت کنه.

 امنیت
نسخه الکترونیکی به طور قابل توجهی ایمن تر از نسخه های کاغذی هستن. نسخه‌های کاغذی به راحتی میتوان دستکاری کرد. به طوری که میتوان مقدار تجویز شده یا تعداد داروها برای بیمارانی که به دنبال دارو هستن، رو تغییر داد. نسخه های الکترونیکی مستقیم به داروخانه تحویل داده میشن، بدون اینکه در معرض دید بیمار قرار بگیره. البته این نکته هم بگیم که نسخه الکترونیکی درسته که خطاها رو از بین میبره، اما در صورت عدم دقت میتونه خطاهای جدید مثل تایپ کردن اشتباه رو تشدید کنه و مشکلاتی مشابه آنچه در نسخه‌های کاغذی بود، به طور مجدد ایجاد بشه. هنوز هم برای پزشکان و داروسازان بسیار مهمه که تمام جنبه های نسخه رو به دقت بررسی کنن تا ایمنی و کیفیت بیمار حفظ بشه.

نسخه الکترونیکی تأمین اجتماعی

از سال ۱۳۹۸، بیماری کروناویروس کووید-۱۹ به سرعت جهان رو درگیر کرده و توسط سازمان بهداشت جهانی به عنوان یک بیماری همه گیر تأیید شد. کارکنان مراقبت های بهداشتی به عنوان اولین رزمندگان در برابر این بیماری ویروسی، در معرض خطر بسیار بالایی قرار داشتن. در اون زمان تمام کلینیک‌های سرپایی روند جدیدی برای درمان این ویروس شروع کرده بودن. مشکل بزرگی که پزشکان داشتن این بود که بسیاری از بیماران کووید-۱۹ بدون علامت برای مشاوره در مورد بیماری های غیرمرتبط به کلینیک مراجعه میکردن.

متخصصان پزشکی هم در طول کلینیک های سرپایی با رعایت فاصله اجتماعی، استفاده از تجهیزات حفاظت فردی، بهداشت دست و معاینه محدود بیمار بر اساس نیاز، سعی میکردن که احتمال ابتلا به ویروس رو به حداقل برسونن. چیزی که بیشتر از همه ایمنی پزشک و بیمار رو به خطر مینداخت، پرونده پزشکی بیمار بود. پرونده بیمار، در سناریوهای معمول، حاوی نسخه‌های متعدد گذشته، گزارش‌های آزمایشگاهی، فیلم‌های رادیولوژیک هستن. این چیزی بود که از دست بیمار (ناقل کووید-۱۹ بالقوه) به میز پزشک منتقل میشد و از این رو فاصله گذاری اجتماعی رو به طور کامل نقض میکرد.

مطالعات تجربی هم نشون داده بودن که ویروس های مختلف برای چند ساعت روی کاغذ و پلاستیک زنده میمونن. در همین زمان سازمان تأمین اجتماعی اقدام به حذف دفترچه های بیمه کرد تا نسخه الکترونیکی به عنوان یک فرم قانونی برای تجویز دارو به رسمیت شناخته بشه و تمام پزشکان بتونن از این سیستم استفاده کنن و به صورت اینترنتی ارسال نسخه به تامین اجتماعی انجام شود. همچنین این سازمان تأیید کرد که نسخه های الکترونیکی با رمزگذاری قوی در برابر دسترسی های غیرمجاز محافظت میشن.

نحوه مشاهده نسخه الکترونیکی تأمین اجتماعی

نسخه الکترونیکی حاوی یه سری اطلاعاتی در مورد داروهای تجویز شده توسط پزشک هست. مثل نام تجاری دارو، دستورالعمل دوز، حداکثر تعداد تکرار نسخه، تاریخ تجویز دارو و تاریخ انقضای نسخه. سازمان تأمین اجتماعی امکان مشاهده نسخه توسط بیماران رو هم فراهم اورده. بعد از اینکه پزشک نسخه رو وارد سامانه تأمین اجتماعی کرد، همون لحظه پیامکی از طرف سازمان تأمین اجتماعی برای بیمار ارسال میشه. در این پیامک میتونید شناسه دارو، تاریخ، نام دکتر و به علاوه لینک سازمان رو مشاهده کنید. برای مشاهد نسخه، روی لینک سازمان کلیک میکنید و به طور مستقیم وارد سایت تأمین اجتماعی میشید. صفحه ای برای شما باز میشه که شامل ثبت نام، پیگیری ثبت نام و ورود به سامانه هستش.

اگه قبلا در سایت تأمین اجتماعی ثبت نام کردید، روی گزینه ورود به سامانه کلیک کنید. در غیر این صورت باید اول ثبت نام رو انجام بدید. با کیک بر روی ورود به سامانه، صفحه ای با مشخصات نام کاربری، گذرواژه باز میشه. با وارد کردن اطلاعات خواسته شده، گزینه ورود رو بزنید. وارد صفحه شخصی به نام خودتون در سایت تأمین اجتماعی میشید. رو گزینه بیمه شدگان کلیک میکنید، در انتهای صفحه وارد خدمات سلامت الکترونیک و نسخ الکترونیک من میشید.

در این صفحه یه قسمت جستجو داره که با وارد کردن نوع صفحه و تاریخ نسخه، میتونید نسخه موردنظرتون رو پیدا کنید. در غیر این صورت، پایین صفحه، لیست تمام نسخه های شما قابل مشاهده است. با کلیک کردن روی گزینه عملیات میتونید به جزئیات بیشتری از نسخه مثل اسم دارو، روش مصرف دارو رو هم ببینید.

نسخه الکترونیکی بیمه سلامت و روش ارسال آن

پزشکانی که خیلی قبل از طلوع اینترنت فعالیت های خودشون رو شروع کردن، طبیعتاً دیدگاه متفاوتی نسبت به پزشکانی دارن که در عصر آنلاین هستن. هر دو از نظر نحوه ارتباط با بیماران در مورد اطلاعات پیچیده و حساس دیدگاه متفاوتی دارن. یک مورد بارز میتوان به نسخه نویسی اشاره کرد. یک نسخه کاغذی برای جلوگیری از نسخه ‌های تقلبی به دفترچه شخصی بیمار متکی بود. پزشکان قدیمی هم بیشتر دغدغه شون این بود که در هنگام نوشتن نسخه جدید، اطلاعات درست و خوانا برای داروخانه بنویسن.

پس از اینکه بیمار نسخه امضا شده رو دریافت میکرد، باید اون رو به داروخانه تحویل میداد و بسته به شلوغی محیط، مدت زمان نامشخصی منتظر میموند. در مقابل، نسخه الکترونیکی از امنیت مبتنی بر رایانه استفاده میکنه. پزشک نسخه رو به صورت الکترونیکی امضا میکنه و کارکنان بلافاصله نسخه رو به داروخانه مورد نظر بیمار ارسال میکنن. از اونجایی که کل صنعت مراقبت های بهداشتی طی چند سال گذشته، حذف دفترچه های درمانی رو اتخاذ کردن، لازمه که تمام پزشکان روش ارسال نسخه به سایت بیمه سلامت ایران رو بلد باشن.

-وارد مرورگر فایرکس یا کروم بشید و نشانی سایت بیمه سلامت ایران رو تایپ کنید.
-صفحه بیمه سلامت ایران برای شما باز میشه. در منوی سمت راست گزینه نسخه الکترونیک رو انتخاب کنید.
-وارد بخش ورود به سامانه بشید. یه صفحه ای برای شما باز میشه که از سه قسمت مطب، پاراکلینیک و داروخانه تشکیل شده. برحسب موقعیت شغلی رو یکی از این ۳ گزینه کلیک میکنید.
-اگه شما به عنوان پزشک روی بخش پاراکلینیک کیلیک کنید، وارد صفحه احراز هویت میشید. در این صفحه بایستی نام کاربری و گذر واژه خود تون رو وارد کنید.
-پنجره بیمه سلامت با نام خودتون باز میشه که در سمت راست بخش های مراجعین، ارائه خدمات، تاریخچه و صورت حساب رو میبینید.
-در صورت ارسال نسخه برای سایت بیمه سلامت ایران، وارد بخش مراجعین بشید. روی گزینه تجویز نسخه کلیک کنید. سپس متناسب با تشخیص بیماری، میتونید روی یکی از گزینه های تجویز دارو، تجویز آزمایش، تجویز تصویر برداری، تجویز فیزیوتراپی و خدمات پزشکان کلیک کنید.
-در بخش تجویز دارو به راحتی با وارد کردن بخشی از نام دارو، لیستی از دارو های مرتبط رو برای شما میاره. داروهایی که تحت پوشش بیمه نیستن با رنگ قرمز مشخص شدن.
-در مرحله آخر بعد از انتخاب دارو، بخش های تعداد، میزان و نحوه مصرف دارو رو هم پر کنید.

خلاصه مقاله

در فرآیند نسخه کاغذی میتونه اشتباهات متعددی در دستورالعمل‌های دارو رخ بده. سیستم‌های نسخه الکترونیکی میتونن با ارائه خودکار اطلاعات بیمار به پزشکان و دادن اطلاعات واضح‌تر نسخه به داروخانه‌ها، میزان خطای نسخه و دارو کاهش بدن. سازمان تأمین اجتماعی و بیمه سلامت ایران نسخه الکترونیک رو جایگزین دفترچه های کاغذی کردن تا علاوه بر صرفه جویی در زمان و هزینه، به بهبود روند درمان بیماران کمک کنن.