تاریخچه شب یلدا

دسته بندی : اخبار پزشکی

در ایران از شب آغاز زمستان با نام «شب چله» یا «شب یلدا» نام می‌برند كه همزمان با شب انقلاب زمستانی است. شب یلدا یا شب چله آخرین روز آذرماه، شب اول زمستان و درازترین شب سال است. خورشید در حركت سالانه خود، در آخر پاییز به پایین‌ترین نقطه افق جنوب شرقی می‌رسد كه موجب كوتاه شدن طول روز و افزایش زمان تاریكی شب می‌شود. اما از آغاز زمستان یا انقلاب زمستانی، خورشید دگرباره بسوی شمال شرقی باز می‌گردد كه نتیجه آن افزایش روشنایی روز و كاهش شب است.

یكی از جشن هایی که شبانه و بیداری تا بامداد و تماشای طلوع خورشید تازه متولد شده، بوده است و جشنی كه حضور كهنسالان و بزرگان خانواده، به نماد كهنسالی خورشید در پایان پاییز بوده است و همچنین خوراكی‌های فراوان برای بیداری درازمدت كه همچون انار و هندوانه و سنجد، به رنگ سرخ خورشید باشند  شب یلدا می باشد. یلدا و جشن‌هایی که در این شب برگزار می‌شود، یک سنت باستانی است و پیروان میتراییسم آن را از هزاران سال پیش در ایران برگزار می‌کرده‎اند. یلدا روز تولد میترا یا مهر است. این جشن به اندازه زمانی که مردم فصول را تعیین کردند کهن است. جشن شب یلدا جشنی است که از ۷ هزارسال پیش تاکنون در میان ایرانیان برگزار می شود.

شب چله: ۴۰ روز از زمستان که آغاز آن برابر است با اول جَدی و ۷ دی ماه جلالی و ۲۲ دسامبر فرنگی، و پایانش برابر است با ۱۶ بهمن ماه جلالی و سی‌ام ژانویه فرنگی که به آن چله بزرگ زمستان گویند.

در ایران مرکزی چله بزرگ زمستان از آغاز زمستان که برابر است با آغاز دی ماه شروع می‌شود و مدت آن ۴۰ روز است؛ و چله کوچک زمستان از شب ۱۰ بهمن ماه تا پایان بهمن ماه که مدت آن ۲۰ روز است.

چله بزرگ: ۴۰ روز از موسم زمستان که آغاز آن مطابق اول جَدی و ۷ دی ماه جلالی و ۲۲ دسامبر فرانسوی و پایانش ۱۶ بهمن ماه جلالی و سی‌ام ژانویه فرانسوی است.

چله کوچک: ۲۰ روز از فصل زمستان که آغاز آن از ۱۷ بهمن ماه جلالی شروع می‌شود و در ۵ اسفند ماه پایان می‌یابد؛ چله زمستان همان چله بزرگ است و گاه در تداول عامه کنایه از سرمای سخت باشد؛ چله زمستان.

حافظ:
معمولاً در شب یلدا رسم بر این است كه بزرگتر فامیل تفعلی به گنجینه حافظ می‌زند و این رسم یكی از رسوم پرطرفدار شب یلداست كه امروزه با فن‌آوری روز نیز به‌روز شده است. در برخی دیگر از جاهای ایران نیز شاهنامه خوانی رواج دارد.

در این شب آتش برمی افروختند تا تاریکی و عاملان اهریمنی و شیاطین نابود شده و بگریزند.

آیین شب یلدا یا شب چله، خوردن آجیل مخصوص، هندوانه، انار و شیرینی و میوه‌های گوناگون است که همه جنبه نمادی دارند و نشانه برکت، تندرستی، فراوانی و شادکامی ‌هستند. آجیل شب یلدا نشانی از اعتقاد و تجربه اهالی تهران قدیم به خواص گوناگون میوه‌های خشک شده است.